PRZYRODA POZNANIA poznajmy by skutecznie chronić


Kategoria
Projekt ogólnomiejski
Nazwa projektu
PRZYRODA POZNANIA poznajmy by skutecznie chronić
Skrócony opis projektu
Jaknajpełniejsze rozpoznanie aktualnych walorów przyrodniczych miasta: podstawa planowania rozwoju szanującego i zachowującego przyrodnicze dziedzictwo.
Opis projektu
Rozrastające się miasto wkracza na tereny przyrodnicze, a przyroda często nie ma wyjścia i wchodzi na tereny miejskie. Przy braku rozpoznania i aktualnej wiedzy dochodzi do strat przyrodniczych i gospodarczych oraz konfliktów. Propozycja dotyczy wykonania kompleksowej inwentaryzacji aktualnych walorów przyrodniczych Poznania, obejmującej różne grupy organizmów oraz siedlisk przyrodniczych. Wyniki będą stanowiły podstawę do późniejszych działań ochronnych, wspomagały zapobieganie niszczeniu przyrody usprawiedliwianemu brakiem wiedzy o istniejących walorach oraz ułatwią rozwój udostępniania walorów przyrodniczych do edukacji i rekreacji mieszkańców oraz gości (coraz częstsze w miastach na całym świecie).
Rozpoznanie to powinno być wykonane kilkutorowo:
1. Zespoły ekspertów z różnych dziedzin powinny w tym samym roku wykonać inwentaryzację poszczególnych zasobów, której wyniki powinny zostać zebrane i udostępnione w jednolitym informatycznym systemie geoprzestrzennym.
2. Warto zebrać i do tego samego systemu wprowadzić wszystkie istotniejsze dane historyczne, co umożliwi analizę zmian i wykrywanie trendów.
3. Należy do inwentaryzacji tej zaangażować możliwe szerokie rzesze poznaniaków, poprzez umożliwienie zgłaszania do wspomnianego systemu swoich obserwacji i danych, weryfikowanych następnie przez specjalistów (tak zwana nauka obywatelska).
System powinien być otwarty i umożliwiać późniejsze bieżące uzupełnianie i aktualizowanie danych.
Na zakończenie tego zadania należałoby wykonać podsumowanie z zaleceniami ochronnymi. Mogłoby ono m.in. uwzględniać analizę aktualnych walorów obszarów chronionych – w tym istniejących, uznanych niegdyś za „wygasłe” oraz proponowanych użytków ekologicznych, rezerwatów czy pomników przyrody.
Wskazanie rozpoznanych stanowisk chronionych lub rzadkich gatunków i siedlisk ułatwi unikanie ich przypadkowego niszczenia.
Do badań i analiz powinni być zaangażowani przede wszystkim poznańscy specjaliści (uczelnie i organizacje dysponują znacznymi zasobami), ale w przypadku niektórych dziedzin może zaistnieć potrzeba także sięgnięcia po specjalistów z innych ośrodków.
Aby inwentaryzacja ta miała charakter pełny, musi trwać co najmniej cały rok. Gdyby więc z przyczyn proceduralnych i organizacyjnych rozpoczęła się później niż na początku 2019r., powinna przeciągnąć się co najmniej na odpowiedni początek roku 2020.
Lokalizacja, miejsce realizacji projektu

Ulica, rejon ulic

Cały Poznań ze szczególnym uwzględnieniem klinów zieleni i innych przyrodniczych enklaw

Inne istotne informacje dotyczące lokalizacji

Poszczególne obszary i enklawy mogą być objęte innym zestwem niezbędnych badań. Przykładowo fortyfikacje to nietoperze oraz botanika i siedliska, osiedla - głównie ptaki i nietoperze.
Potencjalni odbiorcy projektu
Wszyscy Poznaniacy, w szczególności:
- mieszkańcy i goście miasta kochający przyrodę, czerpiący przyjemność z jej sąsiedztwa,
- iwestorzy, którzy przed planowaniem inwestycji będą mogli sprawdzić ryzyko konfliktów przyrodniczych,
- planiści i organy ochrony środowiska, którzy dostaną niezbędną wiedzę o powierzonych ich pieczy walorach.
Pozostali, beneficjenci usług ekosystemowych dostarczanych przez przyrodę.
Uzasadnienie dla realizacji projektu
Ostatnio szersze rozpoznanie walorów przyrodniczych Poznania wykonano w połowie lat 90., ale i ono obejmowało jedynie wybrane obszary. Utworzono wówczas szereg użytków ekologicznych i innych form ochrony przyrody. Później prowadzono badania lokalne na potrzeby miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego czy raportów oddziaływania na środowisko inwestycji, albo lokalne rozpoznania konkretnych walorów (np. zimowisk nietoperzy w fortach). Wiele danych jest niepełnych i bardzo nieaktualnych. Są też rozproszone i trudnodostępne. Gdy dochodzi do szkód, ich rzeczywista skala i znaczenie pozostają nieznane. Gdy planowane są działania rozwojowe, opierają się o niepełne dane lub wymagają kolejnych wyrywkowych badań. Nawet wiedza o poznańskich obszarach chronionych (rezerwatach, obszarze Natura 2000, użytkach ekologicznych, pomnikach przyrody) jest niepełna i przestarzała. Istniejące opracowania mają liczne luki oraz charakter opisowy i popularyzatorski. Czas wykonać kompleksową, zintegrowaną, multidyscyplinarną inwentaryzację przyrodniczą, gromadzącą aktualne dane w systemie geoprzestrzennym. Umożliwi to także przegląd i aktualizację sieci obszarów chronionych oraz promocję Poznania jako miasta szanującego swoją przyrodę.
Szacunkowy koszt projektu
Składowa projektu Koszt [w zł]
Inwetnatyzacja walorów ornitologicznych (ptasich) 232 000
Inwentaryzacja ssaków, w tym nietoperzy i ich siedlisk (letnich, jesiennych i zimowych) 357 000
Rozpoznanie płazów, gadów i ryb 196 000
Rozpoznanie wybranych grup bezkręgowców 365 000
Rozpoznanie botaniczne i siedlisk przyrodniczych 435 000
Wsparcie orgnizacyjne i informatyczne zadania (w tym GIS), zaangażowanie mieszkanców Poznania w osobistą pomoc przy rozpoznawaniu walorów (nauka obywatelska) oraz promocja i oznakowanie projektu 378 000
SUMA: 1 963 000
Czy projekt generuje koszty utrzymania w kolejnych latach?
NIE
Dodatkowe załączniki
Nie dodano załączników.
Kontakt do wnioskodawcy
Imię i nazwisko Andrzej Kepel
Adres email andrzej@salamandra.org.pl
Ocena projektu
Projekt został wstępnie zaakceptowany przez Gabinet Prezydenta.

Opiniowanie projektu przez:

  • wydział wiodący : Wydział Ochrony Środowiska
    Decyzja ostateczna po odwołaniu:
    Projekt jest rekomendowany do realizacji - NIE
    Uzasadnienie Decyzję podtrzymano
    Udokumentowanie kontaktu z Wnioskodawcą Spotkanie odbyło się w dniu 20 września w Wydziale Ochrony Środowiska
    Zespół Obradował w składzie dyr. Piotr Szczepanowski, p. Anna Feja
    Decyzja podjęta w pierwszym etapie:
    Projekt NIE jest rekomendowany do realizacji przez Jednostkę
    Złożone odwołanie
    Treść odwołania: W negatywnej opinii nie podważono potrzeby posiadania przez władze samorządowe możliwie pełnego, aktualnego i łatwo dostępnego (np. w systemie GIS) zestawu informacji o walorach przyrodniczych gminy – jako podstawy planowania i procesów decyzyjnych. Podano jedynie, że informacje te są potencjalnie dostępne (wymieniono trzy ewentualne źródła), i to nieodpłatnie. Zdaniem opiniujących wystarczy po te informacje sięgnąć. Koszt takiego zebrania i opracowania dostępnych (i według opiniujących – wystarczających) danych oszacowano na 50.000 zł. Autor projektu zdaje sobie sprawę z istnienia wymienionych w opinii źródeł danych przyrodniczych dotyczących Poznania. Zostały one wymienione w uzasadnieniu projektu, a ich istnienie uwzględniono w szacowaniu kosztów realizacji. Do trzech źródeł wymienionych w opinii należałoby dodać także dane posiadane przez pozarządowe organizacje przyrodnicze – np. PTOP „Salamandra” czy Klub Przyrodników. Zgłaszający projekt sam zbierał lub współpracował przy zbieraniu części z tych danych (np. nietoperze, ptaki, płazy, porosty). W przeszłości koordynował także zbieranie dostępnych danych (np. na potrzeby Kroniki Miasta Poznania – tomu prezentującego historię i aktualny na rok 2002 stan wiedzy o przyrodzie miasta, czy opracowań zlecanych przez jednostki UM). Należy jednak uwzględnić, że: 1. Nie jest prawdą, że wszystkie te źródła są darmowe – część z tych danych (np. wyniki badań naukowych) stanowi element opracowań chronionych prawami autorskimi i nie musi być (często nie jest) udostępniana nieodpłatnie; 2. Oszacowanie kosztów zebrania dostępnych już danych na ok. 50 tys. zł jest niewłaściwe. Przyjmując nawet, że wszyscy dysponenci udostępnią te dane nieodpłatnie, ich profesjonalne zebranie wymagałoby pracy co najmniej ośmiu specjalistów, przy czym każdy musiałby zidentyfikować dostępne źródła, pozyskać opracowania, poddać je krytycznej analizie i wykonać zbiorcze zestawienie. Następnie, dla zapewnienia ich przydatności do zakładanych celów, te cząstkowe zestawienia wymagałaby wprowadzenia do jednolitego systemu informatycznego (w oparciu o technologię GIS). W efekcie przewidywany koszt takiego opracowania istniejących już danych został w opinii znacząco (4-5-krotnie) niedoszacowany. Przy planowaniu budżetu projektu zebranie dostępnych danych było uwzględnione w kosztach poszczególnych opracowań i kształtowało się na poziomie ok. 10-15% kosztów dla poszczególnych tematów. 3. Niesłuszna jest konkluzja, że „celowym byłoby tylko zebranie i zestawienie” istniejących już danych. To powinien być jedynie element opracowania. Jak zaznaczono w uzasadnieniu projektu, „wiele [istniejących] danych jest niepełnych i bardzo nieaktualnych”. Znaczna część danych wykorzystywanych na potrzeby strategicznych ocen oddziaływania na środowisko nawet trwających obecnie procesów planistycznych jest nieaktualna – pochodzi sprzed kilku, a nawet kilkunastu lat, co podkreślają nawet autorzy opracowań ekofizjograficznych. Zarówno te opracowania, jak i raporty OOŚ dla inwestycji dotyczą przy tym stosunkowo niewielkich części Poznania. W odniesieniu do raportów OOŚ należy zaznaczyć, że opisują one stan przedrealizacyjny i większości przypadków podana w charakterystyka walorów nie jest następnie weryfikowana przez monitoring po wykonaniu inwestycji, mają więc one często jedynie walor archiwalny. 4. Niewątpliwie cennym źródłem danych o przyrodzie Poznania bywają prace licencjackie, magisterskie, doktorskie czy wyniki innych badań prowadzonych przez lokalne środowisko naukowe. Trzeba jednak podkreślić, że w większości mają one charakter przyczynkowy. Dotyczą albo pojedynczych gatunków (np. jednego, chronionego gatunku ważki czy występowania kleszcza gołębiego), rzadziej całej – często „niszowej” grupy systematycznej (np. pareczniki części Poznania). Ze względu na charakter prac magisterskich i licencjackich, w większości mają bardzo ograniczony zakres terytorialny (np. niesporczaki rezerwatu „Żurawiniec”, ślimaki okolic kampusu Morasko, nocek duży w Forcie I). Podobny, ograniczony terytorialnie (i często już historyczny) charakter ma też większość opracowań wykonywanych na potrzeby miasta (np. dotyczących poszczególnych użytków ekologicznych). Do wyjątków należy obecna oferta tematów prac magisterskich o problematyce ornitologicznej, która zawiera kilka bardziej przekrojowych propozycji faunistycznych (np. ptaki lęgowe parków, budynków czy miejskiego odcinka Warty). Nawet jednak gdy tematy te zostaną zrealizowane, obraz współczesnej awifauny Poznania będzie wciąż niepełny. 5. W związku z trudnością uzyskania obecnie grantów naukowych na badania faunistyczne czy florystyczne oraz z publikacją wyników takich badań w wysoko punktowanych czasopismach, prawie nie prowadzi się szerzej zakrojonych inwentaryzacji o takim charakterze. Ostatnie opracowania, które obejmują kompleksowo cały Poznań i znaczące grupy systematyczne, dotyczą stanu sprzed ponad 20 lat (np. rośliny naczyniowe – 1993, porosty – 1998). Znamienne jest, że w najnowszym przekrojowym opracowaniu dotyczącym tego tematu, wydanym przez Wydział Ochrony Środowiska UM (Przyroda miasta Poznania – 2016), JEDYNYMI cytowanymi w spisie literatury pozycjami młodszymi niż 10 lat są rozporządzenia w sprawie ochrony gatunkowej! W odniesieniu do dynamicznie zmieniających się walorów przyrodniczych, obraz sprzed kilkunastu czy często kilkudziesięciu lat nie powinien stanowić podstawy do planowania i decyzji. Dlatego nie można się zgodzić, że zebranie istniejących już i dostępnych danych, które obejmują zapewne poniżej 10% obrazu aktualnego stanu najważniejszych walorów przyrodniczych i w znacznej części mają jedynie znaczenie historyczne, jest wystarczające i realizacja proponowanego projektu jest niepotrzebna. Warto przy tym uwzględnić, że projekt zakłada także zaangażowanie mieszkańców Poznania w inwentaryzację, poprzez włączenie ich w działania z zakresu tak zwanej „nauki obywatelskiej”. Będzie to miało nie tylko duże znaczenie edukacyjne, ale i przyczyni się do: - zwiększenia aktywności mieszkańców i ich partycypacji w podejmowaniu decyzji dotyczących rozwoju miasta, - budowania poczucia współodpowiedzialności za lokalne wspólnoty, - lepszego poznawania zainteresowań i potrzeb mieszkańców, - budowy zaufania mieszkańców do samorządu lokalnego. A są to wszak główne cele Budżetu Obywatelskiego. Celów tych nie zapewni wykonanie kwerendy dotychczas dostępnych źródeł danych – nawet gdyby do niej doszło z inicjatywy własnej UM. Wnoszę więc o ponowne rozważenie dopuszczenia projektu do etapu głosowania. Już sama moliwość poddania takiego zadania pod publiczną dyskusję i ocenę może przynieść pozytywne skutki i być okazją do zwócenia uwagi społeczeństwa na przyrodnicze walory miasta.
    Karta Oceny Projektu
    Projekt jest rekomendowany do realizacji: nie
    Uzasadnienie Po pierwsze na potrzeby opracowania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Poznania, jak i na potrzeby poszczególnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (MPU) wykonywana jest każdorazowo ocena stanu przyrodniczego (prognoza oddziaływania na środowisko i opracowania ekofizjograficznego), a w przypadku inwestycji wymagających uzyskania decyzji środowiskowej przez inwestora wykonywany jest raport oddziaływania na środowisko zawierający również rozpoznanie przyrodnicze. Po drugie na wyższych uczelniach poznańskich (Uniwersytet Przyrodniczy, Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Politechnika Poznańska, Uniwersytet Ekonomiczny i inn.) co roku wykonywane są prace licencjackie, magisterskie, doktorskie i inne będące szczegółowymi rozpoznaniami dotyczącymi występowania określonych gatunków, grup organizmów czy zbiorowisk. Po trzecie – zlecane są również opracowania przyrodnicze dla obszarów położonych na terenie Miasta Poznania przez różne jednostki miejskie jak np. Zakład Lasów Poznańskich, czy Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Poznania. W związku z powyższym celowym byłoby tylko zebranie i zestawienie wyników tych prac, których uzyskanie jest nieodpłatne.
    Zespół Obradował w składzie: Piotr Szczepanowski, Anna Feja, Kinga Jagielska
    Kryteria zasadnicze
    1. Zgodność z kompetencjami gminy - Czy proponowane zadanie jest zgodne z kompetencjami gminy i zakresem zadań realizowanych przez jednostki miejskie? - tak
    2. Zgodność z prawem lokalnym - Czy w dniu zgłoszenia projekt jest zgodny z obowiązującymi w Mieście planami, politykami i programami a w szczególności z:
    • zapisami miejskiego planu zagospodarowania – obowiązującymi oraz będącymi w opracowaniu? (w razie konieczności można zasięgnąć opinii WUiA lub MPU),
    • innymi uchwałami Rady,
    • zarządzeniami Prezydenta
    - nie
    3. Zgodność z przyjętą strategią i programami Miasta - Czy w dniu zgłoszenia projekt jest zgodny ze obowiązującą Strategią i programami Miasta Poznania? - tak
    4. Zadanie przewidziane do realizacji w Budżecie Miasta lub Wieloletniej Prognozie Finansowej - Czy proponowane zadanie jest już uwzględnione w Budżecie Miasta lub Wieloletniej Prognozie Finansowej? - nie
    5. Współpraca instytucjonalna - Czy projekt wymaga współpracy instytucjonalnej? - nie
    - Czy osoby odpowiedzialne za kierowanie daną instytucją przedstawiły wyraźną pisemną gotowość do współpracy w formie oświadczenia? - nie dotyczy
    6. Założenie o wykonaniu tylko jednego elementu - Czy projekt zakłada wykonanie wyłącznie jednego z elementów (etapów) realizacji zadania (np. dokumentacji projektowej), które w latach kolejnych będzie wymagało wykonania dalszych jego elementów (etapów), nieuwzględnionych we wniosku na dany rok? - nie
    7. Realizacja zadania w budynku będącym własnością Miasta - Czy projekt dotyczy budynku będącego własnością Miasta, w którym prowadzona jest działalność komercyjna (nie dotyczy działalności dotowanej przez Miasto), przez którą rozumie się działalność prowadzoną w celu osiągania zysków? - nie
    8. Komercyjność projektu - Czy projekt ma charakter komercyjny tzn. wynika z niego, że można z niego czerpać bezpośrednie korzyści finansowe (przychody) w związku z realizacją projektu? - nie
    9. Możliwość realizacji zadania w przeciągu kolejnego roku budżetowego? - Czy możliwa jest realizacja zadania w trakcie roku budżetowego 2019 lub – w przypadku projektów inwestycyjnych, których realizacja wymaga przeprowadzenia czynności przygotowawczych, polegających np. na sporządzeniu dokumentacji projektowej lub pozyskaniu m.in. stosownych pozwoleń, uzgodnień oraz opinii – w trakcie kolejnego roku budżetowego? - nie
    10. Projekt zakładający budowę pomnika lub innych form upamiętnienia - Czy projekt zakłada budowę pomnika/pomników lub innych form upamiętnienia regulowanych przez odrębne przepisy? - nie
    11. Zgodność z przepisami prawa - Czy projekt narusza obowiązujące przepisy prawa, prawa osób trzecich, w tym prawa własności, ochrony wizerunku i dobrego mienia? - nie
    12. Realizacja na terenie miasta Poznania - Czy miejsce realizacji projektu wykracza poza teren Miasta Poznania? - nie
    KOSZTY
    Koszt projektu (kwota w zł) - określony przez Wnioskodawcę - 1 963 000 zł
    Koszt utrzymania projektu w kolejnych 5 latach określony przez Wnioskodawcę - NIE OKREŚLONO KOSZTÓW
    A. Czy wymagany budżet całkowity na realizację projektu jest zgodny z limitami finansowymi wskazanymi w Zasadach PBO19? - tak
    B. Czy łączny koszt utrzymania projektu w kolejnych 5 latach przekracza 30% wartości zgłoszonego projektu? - nie

    Koszt projektu (kwota w zł) - określony przez wydział merytoryczny - 50 000 zł
    Koszt utrzymania projektu w kolejnych 5 latach określony przez wydział merytoryczny - NIE OKREŚLONO KOSZTÓW
    Koszt oznakowania zrealizowanego projektu - NIE OKREŚLONO KOSZTÓW
    A. Czy wymagany budżet całkowity na realizację projektu jest zgodny z limitami finansowymi wskazanymi w Zasadach PBO19? - tak
    B. Czy łączny koszt utrzymania projektu w kolejnych 5 latach przekracza 30% wartości zgłoszonego projektu? - nie

  1. Możesz wyrazić poparcie dla propozycji lub ją odrzucić.

  2. Możesz dodać ją też do listy obserwowanych.

  3. Zobacz informacje na temat propozycji...

  4. ...dodaj tagi dla tej propozycji...

  5. ...lub podziel się propozycją z innymi za pośrednictwem Facebooka, Google+ lub Twittera.

  6. Nie tylko możesz oceniać komentarze...

  7. ...ale też przejrzeć odpowiedzi na nie...

  8. ...odpowiedzieć na komentarz...

  9. ...i napisać nowy komentarz.

  10. Lub pracować nad propozycją i wprowadzać alternatywne wersje.